LÜTFEN UYGULAYALIM

Okuma-Anlama Becerisinin Geliştirilmesine Katkı Sağlayıcı Stratejiler

• Okuma, ses sembol eşlemesinin yapılması doğrultusunda yapılan bir çözümleme işlemidir. Bu çözümleme işleminin doğru olarak gerçekleşmesi için,

- Seslerin farkındalığı,

- Harf dediğimiz, seslerin sembollerle ifade edilmesinin farkındalığı,

esastır. Bunlar geliştikten sonra okuma ve çözümleme becerileri de gelişecektir.

• Okuma – anlama becerisinin gelişmesi için aşağıdaki etkinlikleri yapmak yararlı olacaktır:

-Okuduğu kelimenin ne olduğunu bize tarif etmesini isteriz. “Masa” kelimesini okuduğunda, “dört ayağı olan üstüne bir şeyler koyduğumuz eşya” gibi bir tanımlama yapmasını isteriz. Böylece, paragraf veya okuma parçasından önce en küçük birim olan kelimenin anlamlandırılmasına çalışmış oluruz.

-Günlük hayattan varlıklar söyleyerek – koltuk, oyun parkı, güneş- bunların resmini çizmesini isteriz. Ardından da bunları yazmasını isteriz. Önemli olan anlam-kelime eşlemesini bu sayede yapabilmesidir.

-Herhangi bir yazıyı okuduğunda mutlaka bize geri anlatmasını isteriz. Eğer ilk okumada gerekli ayrıntıları veremiyorsa, mutlaka 2. ve 3. okumaları yapmalıyız. Çok defa okumakta sakınca yoktur. Sık okuma erken zamanlarda yapılmazsa, ileriki yaşlarda daha zor parçaları okumak daha zor olacağı gibi çocuğunuzun da motivasyonunun düşmesine sebep olabilir.

-Okuma konusunda sadece kitaplara bağlı kalmamakta yarar vardır. Gazete başlıkları, ambalaj kâğıtlarındaki yazılar, TV’de gözlenen yazılar, okumaya eğlence boyutu da katacağından gelişimi hızlandırır. Aşağıdaki etkinlikler örnek olabilir;

• Dizi/film bitişlerindeki yazıları okumaya çalışmak,

• Her sabah günlük gazetenin manşetini okumak,

• Manşeti bir kâğıda yazarak asmak, ertesi güne kadar durduktan sonra her gün yenilemek,

• Evin eşyalarının üzerine o eşyaların adını büyük ve renkli kalemlerle yazmak,

• Etrafında gördüğü nesnelerin ilk seslerini vermek “Salıncakın s’sı” gibi,

• Üst üste benzer sesli kelimeler bulma oyunu oynamak: at, sat, kat, mat gibi,

• “Kedi”nin “k”sını atarsak geriye ne kalır? Çalışması yapmak,

• Kendisine ait bir kelime sözlüğü hazırlamak; “elma” resminin altına “elma” kelimesini yazmak.

Muhakeme ile ilgili olarak,

• Sosyal durumların senaryolarını konuşmak; “Sen olsan ne yapardın”, “Böyle bir durumda ne yapmak gerekir” gibi,

• Tiyatro ve drama oyunlarına gitmek, interaktif oyunlara katılmasa bile, sadece izlemek,

• Hikâyenin yarısını veya azar azar kısımlarını okuyarak daha sonra neler olabileceğini O’na tahmin ettirmek,

• Kendi günlük hayatınıza dair olaylar anlatmak; “Bugün çıkarken anahtarlarımı evde unutmuşum, ne yapsam ne yapsam diye düşündüm, en sonunda babanın ofisine uğrayıp aldım” “Başka 2 yöntem daha var, tahmin et ne?” demek,

• Güncel olaylar hakkında sohbet etmek; “Yarın çok yağmur yağacağı söyleniyor, dışarı çıkarken nelere dikkat edelim?” demek,

• Bulmaca, bilmece gibi kitaplarla bol bol ilgilenmesini sağlamak,

• Gözlem ve yorum yeteneğini güçlendirmeye çalışmak; “Bak bakalım sence hangisi daha yeni gözüküyor? Nereden anladın?”, “Buradan dün de geçmiştik, sence bu sokakta ne değişmiş?” gibi,

• Mutlaka zaman kavramlarını sohbetler içinde kullanmak; “Dünden önceki gün ne yapmıştık?”, “Yarın nereye gidelim?”, “2 saat sonra baban gelecek” gibi,

• Hafızayı da geliştirmeye çalışarak, muhakeme için pratik yapılmasını sağlamak; “Geçen sefer halanlara gittiğimizde, başka misafirler var mıydı?”, “En son oyuncakçıya gittiğimizde sen en çok neyi beğenmiştin” gibi.

Okuma, anlama, muhakeme etme gibi beceriler pratik yapıldıkça gelişme gösterirler. Ancak önemli olan etkinlikleri çeşitli tutabilmek ve yeni aktivitelerle gelişmeyen alanları da destelemektir. Eğer okumayı günlük hayatın içinden örnekler ve etkinliklerle eşleyebilirsek, çocuklar da okuma-yazmayı sadece bir okul etkinliği olarak değil, hayatta gerçekten kullanabilecekleri, zevkli olabilecek bir beceri olarak algılayabilirler.

Seçil Akaygün Cüntay

Uzman Psikolojik Danışman

Yorumlar